Vendée Globe

Sven, hoe kan het toch dat jij zoveel weet over de zeilsport?

Ik was denk ik 5 maanden oud toen ik voor het eerst mee aan boord ging. We hebben wat reizen gemaakt, zoals ik nu ook doe: Engeland, kanaaleilanden en Denemarken zijn goed te bevaren in een zomervakantie, maar de echte reis maakte ik toen ik 16 was.

Ik ben toen met m’n ouders en broer een jaar lang weggeweest: naar de Caribbean en terug. Uiteraard hebben we tal van prachtige plekken bezocht, maar ook vertrok de derde editie van de Vendée Globe ongeveer gelijk met onze eerste Atlantische oversteek. Door mede-yachties waren we al uitgebreid geïnformeerd over deze bizarre wedstrijd. In de eerdere editie was er flink wat misgegaan met een kapitein die in de aanloop naar de wedstrijd en een kapitein die tijdens de wedstrijd was verongelukt. En in deze editie waren de schepen nog een stuk extremer gebouwd.

Wij hadden de situatie op zee al aardig leren kennen en wisten dat een start aan lage wal Golf van Biskaje op basis van de weerberichten geen pretje zou worden. Geteisterd door storm waren er binnen een dag al vier uitvallers. Eén gebroken mast, twee zwenkkielen die onder de boot dreigde uit te breken en één schip sloeg lek tegen een voorwerp op zee. Het was de start van een meedogenloze editie. Na een periode van rust in de doldrums van de Atlantische Oceaan waren de omstandigheden in Zuidelijke Oceaan extremer dan ooit. Eerst leken de gespotte ijsbergen een probleem, maar dat werd al snel overschaduwd door ruim 70 knopen wind (130km/u) en golven van meer dan 10 meter hoog. Raphaël Dinelli was de eerste die kapseisde. Hij brak zijn mast, doorkliefde zijn romp en maakte water. Pete Goss reageerde op zijn noodbaken en kon Dinelli na twee dagen bereiken en redden. Niet veel later waren het Thierry Dubois en Tony Bullimore die in de Indische Oceaan door de moordende zee werden neergeslagen. De één verloor zijn mast, de ander brak zijn kiel. Op 2500 km van Australië was het de Australische Marine die redding bracht. Iedereen leek gered, maar van Gerry Roufs is nooit meer iets gehoord.

De Vendee Globe gaat weer van start: wat maakt deze zeilrace nou zo bijzonder dat we deze dagelijks moeten volgen?

Als de race verloopt zoals het hoort, hoeft het niet zo extreem te zijn als in 1996, maar wat ik sowieso een aanrader vind, is om te zien en te ervaren hoe de draaiende aarde de zeestromen en zeewinden creëren. Middenop (rond de evenaar) wil de lucht naar boven en heb je dus geen wind (de doldrums). Iets hoger en iets lager heerst de continue Passaatwind. Weer iets hoger en lager wijkt de Passaat richting de polen als zij land bereikt. En weer iets hoger neigt zij terug te waaien naar het westen, waardoor wij een westenwind kennen. Interessant aan deze race is dat de westenwind op het Zuidelijk halfrond niet wordt geblokkeerd door land. Tussen de kapen (Zuid-Afrika, Australië en Zuid-Amerika) en Antarctica bouwen wind en golven continu op, waardoor dit gebied bekend staat als het gevaarlijkste deel van onze oceaan.

Voor een snelle reis rond de wereld moet je de zeeën en winden begrijpen. De keuzes die dagelijks moeten worden gemaakt, kunnen een verschil van dagen maken. Daardoor is vooral het doorkruisen van de windstille Doldrums een superbelangrijk moment.

Kun je wat meer vertellen over de schepen waarmee gevaren wordt?

De Imoca-60 schepen zijn de F1 auto’s van het zeezeilen. De rompen zijn plat en laag voor optimale snelheid bij lage wind. De schepen zijn voorzien van vleugelzwaarden waarmee de boot uit het water wordt gelift voor minimale weerstand. De kiel is extreem lang en kan onder een hoek van 45 graden onder de romp worden geplaatst om het effect van de ballast te maximaliseren. De masten zijn breed uitgeboomd en uitgevoerd met draaibare vleugelprofielen om het effect van de zeilen te optimaliseren.

In deze open klasse hebben ontwerpers binnen de box van ruim 18 meter vrijheid om te optimaliseren. Tegenwoordig zijn de schepen iets betrouwbaarder geworden, waardoor minder vaak een kiel, zwaard of roer wordt verloren, maar als een object in het water wordt geraakt is het schip nog altijd kansloos.

Zijn er veel kanshebbers op de overwinning of doet het gros gewoon mee om lekker een paar maanden weg te zijn van moeder de vrouw?

Het veld kent deelnemers die meedoen voor de prestige. Het ronden van Kaap Hoorn is een prestatie van formaat; solo, non-stop rond de wereld zonder enige assistentie van buitenaf is ongeveer de Heilige Graal van het zeezeilen. Enkele deelnemers varen in een ouder schip, terwijl de echte kanshebbers een schip hebben dat speciaal voor deze editie is ontworpen. Dit jaar zijn de vleugelzwaarden nog iets breder geworden, waardoor je eigenlijk niet kunt spreken van een reële kans als je een ouder schip bevaart. De kwaliteit van de schipper in het zeilen en navigeren is uiteraard doorslaggevend, al speelt de factor geluk ook een rol, want zeker acht deelnemers gaan uitvallen zonder dat ze ook maar iets fout hebben gedaan.

Welke basiskennis moeten de rovers hebben om de race goed te kunnen volgen?

De basis is dat je weet in welke gebieden normaal gesproken de beste wind staat om efficiënt de wereld rond te kunnen. Zo kun je zien wie de ruimere route pakt en wie gokt op voldoende wind. Je moet ook beseffen dat de IMOCA-60 schepen sneller zeilen met een windhoek van 30 graden in de rug dan recht voor de wind. Grote gebieden vaar je met de wind mee en je zult zien dat de schepen daar gaan afkruisen (van wind schuin linksachter, naar schuin rechtsachter of andersom).

Lastig zal zijn dat we af en toe wat zeiltermen gebruik, die misschien niet direct worden begrepen. Het is niet heel lastig, maar het is wel een andere wereld dan je als landrot gewend bent.

Wanneer ga je zelf weer een rondje om de wereld zeilen?

Dat is nog een beetje ongedefinieerd. Mijn ambitie zit niet in het wedstrijdzeilen, maar ik vind het prachtig om onderdeel te zijn van de kracht van de natuur. Dit ervaar je op zee natuurlijk in volle glorie: de zee kan boosaardig zijn, maar kan ook een bijna spirituele rust geven. Wel is genieten voor mij iets wat ik graag deel. Bianca en de kids zijn al goed vertrouwd met het leven aan boord en de soms heftige Noordzee. Als de tijd ons gegund is, zijn ze er eigenlijk al klaar voor. Persoonlijk denk ik alleen dat ik ze meer plezier doe met eilandhoppen in Indonesië of de Caribbean dan met een overtocht van twee weken of meer. Het kan zijn dat Bianca en ik nog een keer rond gaan als we met vroegpensioen kunnen, maar op de eerste plaats is mijn ambitie om voor die tijd af en toe te kunnen overwinteren op een boot in Australië of Indonesië.

Heb je nog een gouden tip voor de oplettende rover die dit artikel netjes leest?

De Fransen zijn verreweg de beste zeezeilers. Als je de recente prestaties wilt vergelijken, zijn er alleen niet heel veel wedstrijden waar alle toppers in actie komen. De uitslagen in de Route du Rhum 2022 bieden waarschijnlijk het meeste houvast.

Waar kijk je zelf het meest naar uit als het de Vendée Globe betreft?

Uiteindelijk gaat het mij natuurlijk ook om de spanning en sensatie. Een storm op de Zuidelijke Oceaan, waarbij de schepen in overlevingsmodus moeten, geeft uiteindelijk het meeste spektakel. Dan is er altijd één bij die voor de storm uit durft te zeilen en het is natuurlijk heerlijk als die het redt en met een flinke voorsprong wordt beloond.

Daarnaast is de doorsteek van de Doldrums (windstilte – evenaargebied – Atlantische Oceaan) super belangrijk. Degene die daar als eerste passeert heeft de kans om als eerste rond het St. Helena Hoog (semi-permanent hogedrukgebied op de Zuid-Atlantic) te varen en kan zijn voorsprong potentieel uitbouwen als hij een zetje krijgt van een lagedrukgebied. Het leukste is als het een outsider lukt om met een eigen route snel door de Doldrums te manoeuvreren. Dat is een uitdaging op zich, omdat in deze zone van stijgende luchtbewegingen vaak geen zuchtje wind kan worden gevonden. Een breed Doldrumgebied waar schepen dagen stil komen te liggen is wat mij betreft big fun voor de spanningsopbouw naar de Zuid-Atlantic.

Kunnen we als rovers ook nu weer rekenen op updates van rover Meijerink?

Ik ga het evenement weer met veel plezier volgen en zal jullie zo goed mogelijk deelgenoot maken van alles wat er gebeurt!

Officiële website

de 44 schippers

palmares (wikipedia)