Vasaloppet

In 1520 was een jonge edelman op de vlucht voor de troepen van Christian II, koning van de Kalmar Union (het huidige Scandinavië). Gustav Vasa had ski’s ondergebonden en trotseerde een gure sneeuwstorm. De paarden van de Deense soldaten zakten tot de middel weg in de meters hoge sneeuwduinen. De achtervolging moest worden gestaakt.

Een mislukte verzoeningspoging tussen de Deense overheersers en de Zweedse adel was een paar uur eerder gruwelijk uit de hand gelopen. Tijdens het bloedbad van Stockholm, van 7 tot 10 november 1520, werd de Zweedse aristocratie vleugellam geslagen. De pas 20-jarige Gustav zag zijn vader en lievelingsoom door een vuurpeloton worden geëxecuteerd.

Gustav werd ‘most wanted’ en verstopte zich in de toendra van Midden-Zweden. In Mora, de hoofdstad van de provincie Dalarna,  probeerde hij stoere mannen te ronselen om een opstand tegen koning Christian te beginnen. De boeren weigerden en Gustav vertrok teleurgesteld in de richting van Noorwegen om zijn toevlucht te zoeken.

De mannen van Mora hadden het er nog even over en veranderen toch van gedachte. Ze stuurden de twee beste skiërs van de provincie en in Sälen haalden ze de vermoeide Gustav in. Na ruim 2 jaar van stille voorbereiding groeide het Zweedse Guerilla leger snel en ging Christian II voor de bijl. De Denen waren eindelijk verslagen. Op 6 juni 1523 werd de Kalmar-unie ontbonden en de 23 jarige Vasa gekroond tot de eerste koning van Zweden. Hij zou 36 jaar lang tot zijn dood koning blijven. Sindsdien is Zweden onafhankelijk en 6 juni een nationale feestdag.

Gustav liep van Mora naar Sälen en was bijna een heel etmaal onderweg. Tegenwoordig wordt de moderne wedstrijd, de Vasaloppet, in de tegenovergestelde richting gelopen. De race is ruim 90 kilometer lang en is de langste in zijn soort. Het parcoursrecord is 3 uur, 38 minuten en sinds 2012 in handen van Jörgen Brink (foto boven). Hij is ook gelijk de laatste Zweed die wist te winnen. In 1922 werd de langlaufwedstrijd voor het eerst georganiseerd. Ernst Alm deed er toen ruim 7,5 uur over.

Ieder jaar komen meer dan 10.000 langlaufers naar Sälen voor de race met grote historische waarde. Elfstedentocht-praktijken, alleen deze race wordt wel ieder jaar gehouden. Zelfs tijdens de tweede wereldoorlog werd er gelopen. Dit jaar zal de boeken zal de boeken in gaan als een bijzondere editie. Door de pandemie worden geen recreanten toegelaten. Alleen in 1990 bleef het stil in Mora omdat er geen sneeuw lag. Gustaf Vasa wordt gezien als de bevrijder en vader des vaderland. Waarschijnlijk staat daarom de Vasaloppet bij iedere sportieve Zweed op de bucketlist.

Sinds 1978 is de Vasaloppet opgenomen in een serie wedstrijden die meetellen voor de World Cup langlaufen. De tot dan toe louter Zweeds gekleurde erelijst kreeg daardoor een internationaal tintje. De Noren hebben sinds 2013 onafgebroken de winnaar geleverd. De Glazen Bol was er 2x eerder bij. De laatste keer was in 2011. Winnaar Jørgen Aukland (foto boven) leverde toen maar liefst 10 punten (!) op.

Het zal niet eenvoudig zijn om favorieten voor de overwinning te vinden. De Vasaloppet is een marathon loop, de langste ook nog, en er is dit seizoen slechts 1 marathon op niveau gelopen. Wellicht bieden de uitslagen van de afgelopen 5 edities een beetje houvast. Vorig jaar won Petter Eliassen. Hij hield Stian Hoelgaard, die in 2019 ook al als tweede eindigde, in de sprint (foto boven) maar nipt achter zich. Bij de eerste 10 werden vorig jaar 8 Noren geteld.

We vragen de winnaar. Niet meer en niet minder!

Vasaloppet website