Jacob my friend!

Het WK Zaalvoetbal is in volle gang. Onder andere de NOS besteedt aandacht aan de spelers en wedstrijden, maar binnen de Rovers zijn er vooral heel wat zaalvoetbal scheidsrechters actief. Hoe is het met de scheidsrechters op het WK Zaalvoetbal in Oezbekistan? Wie fluiten mogelijk de finale?

Mijn naam is Jochem van Dijke en als onderzoeksjournalist ben ik op pad gegaan om inzicht te geven over de wondere wereld van scheidsrechters in het zaalvoetbal.

Allereerst nemen we contact op met Pedro Galan, hoofd scheidsrechterszaken en rapporteur binnen de UEFA, om na te vragen hoeveel scheidsrechters naar Oezbekistan zijn gereisd voor het WK. “In totaal zijn er 39 scheidsrechters actief verdeeld over alle continenten.” Op de vraag op basis waarvan de scheidsrechters worden geselecteerd was het eerst een lange tijd stil. Dan toch: “Scheidsrechter worden beoordeeld op basis van hun prestaties buiten het veld. Zitten ze tijdens het ontbijt, lunch en diner naast de rapporteur? Zitten ze in de auto naar de wedstrijd ook naast de rapporteur? Drinken ze geen alcohol en bovenal: eten ze geen toetjes. Dat laatste is precies de reden dat er geen Nederlandse scheidsrechters in Oezbekistan aanwezig zijn.”

Op de vraag welk element het meest doorslaggevend is, was Pedro Galan resoluut: “Allemaal even belangrijk. Moet ik er toch eentje noemen? Als scheidsrechter doe je altijd netjes de deur open voor je collega-scheidsrechters en in het bijzonder voor de rapporteur.” Dan lachend: “Een beetje slijmen, dat kan natuurlijk nooit kwaad.” Ik vroeg aan Pedro waarom Daniel Matkovic uit Zwitserland dan is geselecteerd? “Aha, Magic Mad. Een onwijs goede goochelaar en heeft ons volledig in zijn macht.” Uit eigen ervaring van een EK kwalificatietoernooi in België kan ik bevestigen dat zijn talent vooral bij goochelen ligt. Hij zal in eigen land ook nauwelijks worden getest, Zwitserland heeft namelijk geen serieuze zaalvoetbalcompetitie.

In totaal zijn er tien Europese scheidsrechters geselecteerd. Het betekent dat er dus ook scheidsrechters zijn afgevallen. Een van de meest opvallende afwezigen is misschien wel Cedric Pelissier. Een topscheidsrechter uit Frankrijk die vele eindtoernooien en finales heeft gefloten. Ik sprak met hem over zijn teleurstelling. “Jacob, my friend. How are you?” klonk het door de telefoon. Voordat we verder lezen moet ik jullie twee dingen uitleggen: 1. Internationaal noemen ze mij Jacob, niet omdat ik dat leuk vind, maar omdat de naam Jochem in heel veel landen tot interessante, nieuw ontdekte woorden heeft geleid. Jacob is de eerste van mijn drie doopnamen en dus een prachtig alternatief. 2. In de scheidsrechterswereld noemt iedereen je, ongeacht of je elkaar kent of aardig vindt, ‘my friend’. Gewoon omdat het lief klinkt en om het gevoel te geven dat we een grote familie zijn. In werkelijk gun je elkaar een beetje succes, maar liever niet te veel en denk je vooral aan jezelf.

Terug naar Cedric uit Frankrijk. Ontzettend sneu dat hij met zoveel jaar ervaring toch niet is geselecteerd. Ik heb hem daarom gevraagd waarom niet? “Jacob, my friend. Ik wil je natuurlijk geen schuld gevoel aan praten, maar het komt wel door jou.” Ik was totaal van slag en vroeg hem naar zijn conclusie: “Bij de FIFA zijn ze geïnformeerd over het bestaan van de Glazen Bol en de 1000 Rovers. Een gevaarlijk clubje mensen.” Cedric schraapt zijn keel en neemt een slok van zijn cognac. “Ik heb begrepen dat er voor het eerst sinds lange tijd een vraag over het zaalvoetbal op de kalender staat.”

Tja, daar hebben ze een broertje dood aan bij de FIFA. Er is geen ruimte voor nog een schandaal, dus alle alarmbellen gingen af. Er wordt geen enkel risico genomen. Cedric is verdrietig. “Bij de FIFA hebben ze uit betrouwbare bron vernomen dat jij, als meestervoorspeller, hebt gekozen voor Frankrijk als wereldkampioen. Een 20-punter Jacop!” Ja echt, Jacop moet nu even met een p. “En aangezien Frankrijk waarschijnlijk ook kampioen gaat worden, zal ik niet kunnen worden ingezet in de halve finale en finale. Ze laten mij daarom liever thuis. Thanks, my friend.”

Overrompeld door Cedric zijn reactie droom ik weg bij alle mooie avonturen en bijzondere ervaringen in het zaalvoetbal. Ik ben al actief geweest in Slowakije, Zweden, Servië, Montenegro, België, Polen, Oekraïne en Denemarken. En hopelijk komen er nog veel mooie bestemmingen bij. Bijzondere internationale ervaringen, er zijn er genoeg. Alles wordt voor je geregeld en doorgaans slaap je in de mooiste hotels. Bijzondere scheidsrechters? Die zijn er ook genoeg. Zo ook Alessandro Malfer uit Italië die altijd voor de wedstrijd doucht om ontspannen te worden. Javier Moreno Reina uit Spanje die na afloop van het toernooi een biertje besteld. Bij het maken van een ‘onverwachtse’ groepsfoto besloot hij om het biertje naar mijn kant toe te schuiven. Denk even terug aan wat de baas van de internationale scheidsrechters zaalvoetbal  eerder zei: “Gedrag buiten het veld is belangrijker dan binnen het veld.”

Er is een tijdwaarnemer uit Servië die maar een woord Engels sprak en dat was ‘Yes’. Niet handig als je om informatie vraagt. Tot op de dag van vandaag weet ik nog niet hoe de beste man heet. Kwamen we niet achter. Daarnaast denk ik terug aan alle diepgaande gesprekken die je met je collega scheidsrechter hebt over de politieke verhoudingen in het land, de arbeidsmarkt, hoe de zaalvoetbalcompetitie is ingericht en bovenal: de vergoeding per wedstrijd. Als Nederlanders proberen wij die vraag altijd te vermijden, maar helaas komt het elke keer terug. Het zorgt vaak wel voor miscommunicatie. Wij moeten ze vaak uitleggen dat onze vergoeding € 30 per wedstrijd is en dat het niet € 30 per uur de tijd dat je hobby je bezig houdt. Op een gemiddelde competitieavond ben je van deur tot deur en weer terug toch snel zeven uren zoet met sturen, fluiten en herstellen van alle kritieken of complimenten uit onverwachte hoek.

Bij elke wedstrijd of toernooi is er, naast de rapporteur, ook een ‘delegate’ vanuit de UEFA/FIFA aangewezen. Die is er verantwoordelijk voor dat alles volgens de regels is georganiseerd en de veiligheid voor iedereen is gewaarborgd. Daarnaast is er een RLO, Referee Liaison Officer, die vanuit het organiserende land wordt aangesteld. Dat klinkt echt enorm sjiek: maar feitelijk ben je het manusje-van-alles. Dat hebben oud-rover Lars van Leeuwen, Jorn te Kloeze en ikzelf ondervonden toen in 2022 het EK in Nederland werd georganiseerd. Wij waren als RLO onderdeel van alle scheidsrechters die voor het eindtoernooi waren aangesteld. Door de maatregelen noodzakelijk genomen vanwege Corona was het al een vreemd toernooi en uiteindelijk moesten wij elke dag alle scheidsrechters testen op het virus. En ook opmerkelijk: de toetjes na het gezamenlijk diner. Geen scheidsrechter durfde er eentje te eten.

De belangrijke vraag die gaandeweg het toernooi alle scheidsrechters altijd het meeste bezig houdt: ‘Wie fluiten de finale?’ We nemen hiervoor wederom contact op met Pedro Galan. “Het zal spannend worden”, vertelt de Spanjaard opvallend open en eerlijk, “er zijn meerdere teams die kans maken op het kampioenschap, zoals Spanje, Portugal, Brazilië en Marokko. Scheidsrechters uit die landen fluiten dan niet de finale. Er zijn ook al scheidsrechters die afvallen vanwege een verkeerde positie kiezen tijdens het eten of een keer te weinig ‘no thank you, no problem’. Ondrej Cerny uit Tsjechië maakte de meeste kans op de finale, maar is geblesseerd aan zijn pols vanwege het te vaak openen van de deur. Nee, het is absoluut nog geen uitgemaakte zaak.”

Dat de scheidsrechters op basis van prestaties buiten het veld worden geselecteerd blijkt wel uit de aanstelling bij de finale in 2021 met scheidsrechter Nurdin Bukuev uit Kyrgyzstan. Eerlijk is eerlijk, Argentinië-Portugal, ga er maar voor zitten. Nurdin aan het roer zag niemand aankomen. Wie in Oezbekistan straks de finale ook gaat fluiten, een ding is zeker: hij is ‘my friend’.